In de nacht van 17 op 18 december 2025, heeft het Vlaams Parlement het ontwerp van programmadecreet bij de begroting 2026 goedgekeurd. Dat brengt ingrijpende veranderingen met zich mee in de schenk- en erfbelasting die aldus een impact hebben op een familiale planning. Specifiek veranderen onder meer de spelregels voor wat betreft de overdracht van familiebedrijven in Vlaanderen.
De overdracht van een familiebedrijf in Vlaanderen is onderworpen aan een gunstregime. Wie op heden de aandelen van een familiale vennootschap schenkt en aan de voorwaarden voldoet, kan genieten van 0% schenkbelasting. Als een overdracht pas bij overlijden gebeurt, geldt er een verlaagd tarief in de erfbelasting.
Dit gunstregime zal vanaf 1 januari 2026 bepaalde wijzigingen ondergaan.
Waar ging het tot nu toe om (regels tot 31/12/2025)?
In essentie draait het huidige regime om een combinatie van “familiaal”, “ondernemend” en “volhouden”.
Familiaal karakter en activiteit: het moet gaan om een vennootschap die een reële economische activiteit als doel heeft en die activiteit ook effectief uitoefent (handel, nijverheid, ambacht, landbouw of vrij beroep).
Participatievoorwaarde: doorgaans moet de schenker aandelen in volle eigendom hebben die minstens 50% van de stemrechten vertegenwoordigen (met alternatieven via 30% samen met andere aandeelhouders).
Reële economische activiteit: vennootschappen zonder reële economische activiteit vallen uit het gunstregime; vandaag gebeurt die toets via een (weerlegbaar) kader dat o.a. kijkt naar personeelskosten en het aandeel terreinen/gebouwen.
Continuïteit na schenking: gedurende drie jaar moet men de voorwaarden blijven respecteren (o.a. activiteit behouden, jaarrekening neerleggen, maatschappelijke zetel in de EER behouden en geen uitholling van kapitaal/eigen vermogen via uitkeringen of terugbetalingen).
Waarom dan een hervorming?
Net de discussie rond “reële economische activiteit” lag mee aan de basis van de aangekondigde verstrenging. In de praktijk leidde het geregeld tot spanningen wanneer residentieel (privé)vastgoed in een vennootschap zat.
Wat verandert vanaf 1/1/2026?
Het zwaartepunt van “discussie over activiteit” verschuift naar “duidelijke afbakening van activa”. Residentieel vastgoed en bouwgronden zouden in principe buiten het gunstregime vallen. Het gaat om vastgoed dat tot bewoning bestemd is of als bewoning wordt gebruikt, inclusief bouwgronden.
Het wordt proportioneel: niet langer alles-of-niets, maar een opsplitsing van de aandelenwaarde. Het deel dat toe te rekenen is aan residentieel vastgoed, zou dan aan de gewone tarieven worden belast, terwijl enkel het resterende deel nog onder het gunstregime kan vallen. Diezelfde logica zou ook spelen via dochtervennootschappen wanneer er in een groepsstructuur participaties van minstens 10% zijn.
Er is een belangrijke uitzondering voor vennootschappen die echt actief zijn in residentieel vastgoed: als een onderneming voldoende omzet (minstens 75%) uit die activiteit haalt en bovendien een tewerkstellingsvoorwaarde haalt (minstens 1 VTE vóór én na de overdracht), kan de uitsluiting (deels) worden vermeden.
Nieuw en cruciaal:
Een verplicht waarderingsverslag door een bedrijfsrevisor of gecertificeerd accountant om de waarde van de aandelen en het “residentiële” deel zorgvuldig te onderbouwen.
Het voorafgaand attest (om voldoende zekerheid te krijgen bij VLABEL) blijft bestaan, maar is nu gebonden aan een strakkere timing.
Wat betekent dit voor jou als ondernemer?
Voor veel familiebedrijven wordt dit geen reden tot paniek, wél een reden tot actie. Duidelijkheid is immers van belang: welk vastgoed zit waar, hoe wordt het gebruikt, hoe zit de groepsstructuur in elkaar, en wat betekent een waarderingsplicht concreet voor timing en dossieropbouw?
Wie vandaag vooruitkijkt, kan van 2026 een opportuniteit maken: een overdracht die niet alleen fiscaal klopt, maar ook rust brengt in de familie en slagkracht geeft aan de volgende generatie.
Wil je weten wat dit in jouw situatie betekent? Wij bekijken graag samen jouw structuur, de samenstelling van de activa en de beste timing — en vertalen dit naar een concreet stappenplan. Neem gerust contact op met je vertrouwde HLB-adviseur voor een eerste verkennend gesprek.